آموزش سواد رسانهای در خانه و مدرسه
کتابی برای والدین و مربیان
- آیا شایسته است که فرزندانمان را در دنیایی با این همه جذابیت و رمز و راز تنها بگذاریم؟
- چگونه باید با چالشهای موجود در شبکه رو به رو شویم و در مواقع بحران چه کار باید کرد؟
- رفتار مسئولانه در اینترنت چگونه است؟
- فرزندان ما که از آنها با عناوینی همچون بومیان دیجیتال یا نسل اپ یاد میشود، برای ورود به این دنیا و معاشرت در آن به چه تعلیم و تربیتی نیاز دارند؟
تعلیموتربیترسانهای موضوعی است که از گذشتههای دور و بهویژه با پیدایش رسانههای الکترونیک، مد نظر اندیشمندان و پژوهشگران حوزۀ تعلیم و تربیت بوده است، اما در عصر حاضر که گوشی هوشمند از بدو تولد و حتی در نخستین سالهای زندگی و قبل از ورود به دبستان در اختیار کودکان قرار دارد و نیز در روزگاری که با همهگیر شدن بیماری کرونا در جهان، بهره گرفتن از رسانۀ مجازی نه به عنوان ابزار کمک آموزشی، بلکه به مثابه کلاس درس و محور اصلی آموزش در جهان تجربه میشود، شناخت از رسانه و نحوۀ استفاده از آن و مراقبت از کودکان و نوجوانان بیش از گذشته اهمیت یافته است. همانگونه که در دنیای واقعی برای رفتن فرزندانمان به مدرسه و رفت آمد آنها برنامهریزی میکنیم؛ همانگونه که نسبت به معاشرت آنها با دوستانشان حساس هستیم؛ همانگونه که برای انتخاب مدرسه و یا نوع برخورد معلم و دانش آموز و برنامههای آموزشی و تربیتی مدرسه نگرانی داریم، در فضای مجازی که مملو از هویتهای دروغین و فریبنده است و ممکن است فرزند ما در معرض آزار سایبری و یا اعتیاد برخط قرار گیرد، باید بیشتر مراقبت کنیم و بدیهی است که در جهان امروز مهمترین و اصلیترین وظیفۀ اولیا و مربیان تربیت رسانهای نسل در حال رشد برای ورود به جهان رسانه است.
کتاب حاضر با عنوان «تعلیموتربیترسانهای» با هدف پاسخ به پرسشهای فوق طراحی شده و در پی آن است که ضمن طرح مباحث نظری در هر فصل به پیشنهادهای کاربردی هم بپردازد تا اولیا و مربیان را برای کمک به فرزندانشان در فضای رسانۀ مجازی به کار آید.
کتاب در فصل اول به تعاریف و مفاهیم تعلیم تربیت رسانهای و تببین موضوع کتاب میپردازد. در فصل دوم ویژگیهای بومیان دیجیتال، جذابیتهای اینترنت و نیز مراقبتهای مربوط به آن را مورد مطالعه و تبیین قرار میدهد. هویت انسان در فضای مجازی، موضوع فصل سوم کتاب با عنوان«منِ اینترنتی» است. در فصل چهارم شبکههای اجتماعی و پدیدۀ خودشگفتی با عنوان «منیّت اینترنتی» تبیین میگردد و پیشنهادهای کاربردی دربارۀ حریم خصوصی و مراقبتهای لازم در آن ارائه میگردد. در
فصل پنجم با عنوان «جهان حبابها» به مسائل و آسیبهای فضای مجازی مانند اعتیاد اینترنتی، آزار سایبری، فریبکاری و پرداخته میشود.
برای تدوین این کتاب علاوه بر مطالعات و آثار پیشین نگارنده دربارۀ رسانههای مجازی؛ مانند کتابهای «جستجوی خدا در گوگل» و «رادیو در عصر دوم»، از برخی منابع تخصصی به زبان آلمانی که به عنوان کتابهای آموزشی در مدارس آلمان و برای بهرهبرداری والدین و مربیان منتشر شده، استفاده شده است[1] و سعی بر آن بوده است که مباحث پایه در این خصوص به زبان ساده بیان گردد.
[1] . کتاب «اخلاقِ کلیک کردن»، اثر پروفسور پترا گریم و کارلا نیف و میشائیل والتینگر از انتشارات مؤسسۀ زندگی دیجیتال و مدرسۀ عالی رسانه
2. کتاب «الفبای اینترنت برای والدین» از انتشارات مؤسسۀ ایالتی رسانۀ ایالت نوردراین وستفالن
3. کتاب «توانش رسانهای برای والدین و فرزندان» از انتشارات مؤسسۀ ایالتی رسانۀ ایالت نوردراین وستفالن
